Powrót

Historia Parafii Żulice

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1462r. kiedy król Kazimierz Jagiellończyk nadał ją wraz z cłem Dobiesławowi z Byszewa herbu Nieczuja, staroście, kasztelanowi i wojewodzie bełskiemu. Przez trzy stulecia wieś miała kilku właścicieli. W 1797r. wieś została zakupiona przez Pawła Makomaskiego(1742-1825), cześnika płockiego, od Ignacego Hadziewicza. Następnie dobra te odziedziczył w 1824r. jeden z jego synów Wincenty Makomaski (zm.1855r.), który w latach 1827-28 ufundował murowany kościół w Żulicach. Ożenił się on z Wicencją, córką Norberta Pęczkowskiego i Teofili Wyszyńskiej. Ich ślub odbył się w dniu 15 października 1816 roku, w kościele parafialnym w Nabróżu. Panna młoda, według przedstawionej metryki urodzenia miała w dniu ślubu 21 lat, natomiast pan młody liczył sobie lat 36. W majątku familii Makomaskich, w Żulicach, w dniu 31 lipca 1817 roku rodzi się ich córka Tosia, która odziedziczyła imię po swojej babci Teofili Wyszyńskiej. Mniej więcej w tym samym czasie wybudowano także parterowy murowany dwór. W 1836r. dobra te kupił Franciszek Romanowski, siostrzeniec Wincentego Makomaskiego,  a od niego w 1852r. odkupił je, jego bratanek Antoni Makomaski. W 1876r. dobra po śmierci ojca otrzymał w spadku Władysław Makomaski, żonaty z Marią Rzyszczewską i gospodarzył tu do 1910r. Następnie majątek odziedziczyły dzieci właścicieli; Edmund i Maria Makomascy. Podczas walk żołnierzy rosyjskich z austriackimi w 1914r. dwór został spalony. Ten zniszczony majątek od Makomaskich kupił w 1917r. adwokat Wacław Halik (1863-1938), żonaty z Marią ze Skłodowskich. Maria, była siostrą cioteczną słynnej Marii Skłodowskiej – Curie. Następnymi właścicielami Żulic były ich dzieci: Wanda z Halików Jabłońska, żona Stefana oraz Bolesław, który rozparcelował swoją część majątku, a siedzibę wraz z pozostałą częścią dóbr otrzymała Wanda Jabłońska. W okresie II Wojny Światowej majątek należał także w części do jej córki Ewy, która w 1941r. poślubiła Ryszarda Jankowskiego. Gospodarowali oni majątkiem aż do 1944r kiedy to w marcu zostali w rejonie Modryńca w okrutny sposób zamordowani przez nacjonalistów ukraińskich. Byli oni ostatnimi właścicielami majątku w Żulicach.

Warto wspomnieć jeszcze jedną osobę, która była związana z Żulicami. Jest nią Tony Halik, a właściwie Mieczysław Sędzimir Antoni Halik, urodzony w Toruniu w 1921 r. Nie miał, szczęśliwego dzieciństwa. Gdy ukończył 12 lat, jego ojciec Zbigniew popełnił samobójstwo, strzelając sobie w głowę, gdy jego żona zostawiła rodzinę dla kochanka. Po śmierci ojca Tony'ego, zwołano rodzinną naradę na dworze w Żulicach, której przewodniczył Wacław Halik - przyjaciel Żeromskiego, który sportretował go w „Syzyfowych pracach” jako „dowcipnego podpowiadacza”. Na tej naradzie zapadła decyzja o powierzeniu pieczy nad chłopcem - Wacławowi Halikowi z Żulic.  I tym sposobem  Tony Halik prawdopodobnie  w latach 1933-1938 na przemian bywał w Żulicach i Żabinach koło Płocka.

Pierwszy kościół w Żulicach był drewniany. O drewnianej świątyni p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego, pochodzą informacje, z 1696, 1760, 1775. Obecnie istniejący kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego, jest murowany i został wzniesiony w latach: 1827-1828 staraniem Wincentego Makomaskiego, jako kaplica grobowa rodziny Makomaskich. W 1870r. siłą zamieniony na cerkiew unicką, a od 1875 na prawosławną i taki stan trwał do 1919r. Katolicy obrządku łacińskiego należeli do parafii Rzeplin. Po ewakuacji ludności ruskiej w 1915 roku parafia prawosławna przestała istnieć, dlatego w 1919r. świątynię rekonsekrowano i zwrócono ludności wyznania rzymskokatolickiego, a kościół w Żulicach stał się filią Parafii Rzeplin.

Do czasów II Wojny Światowej kościół w Żulicach stanowił własność właścicieli ziemskich, a mszę świętą odprawiał ksiądz proboszcz z Rzeplina raz w miesiącu. W czasie II Wojny Światowej w 1944r. świątynia została częściowo zniszczona przez bandy UPA, odnowiona w 1945r. W 1948r. biskup lubelski przysyła wikariusza do Rzeplina i zobowiązuje księdza proboszcza do obsługiwania kościoła w Żulicach w każdą niedzielę i święto.  Decyzją księdza biskupa od 20 lutego 1964r. w Żulicach na stałe mieszka ksiądz i obsługuje wiernych. Samodzielna parafia w Żulicach została erygowana, 9 września 1972 r., przez bpa lubelskiego Piotra Kałwę. (Dekret z dnia 09.09.1972r. Nr. 1542/Gł./72)  Powstała z podziału parafii Rzeplin i dołączenia Dutrowa z parafii Nabróż. Weszła w skład dekanatu tyszowieckiego, a obecnie należy do dekanatu łaszczowskiego.

Kościół klasycystyczny, orientowany. Murowany z cegły, otynkowany. Nawa prostokątna, prezbiterium węższe, czworoboczne, Poza dwiema dobudowanymi zakrystiami po bokach zachował pierwotną bryłę o prostych proporcjach i czystej klasycystycznej architekturze, nawiązującej do pomnikowych form rzymskiego Panteonu, znanych z wzorników projektowanych przez Piotra Aigiera. Pod nawą krypta. Wewnątrz ściany nawy rozczłonkowane pilastrami, pomiędzy którymi we wnękach okna zamknięte łukiem półkolistym. W nawie i prezbiterium sufit na jednym poziomie. Chór muzyczny murowany, o prostym parapecie, wsparty na czterech kolumnach. Fasadę tworzy portyk, którego cztery kolumny toskańskie podtrzymują trójkątny ogzymsowany przyczółek; w głębi ściana zachodnia boniowana, z wejściem zamkniętym półkoliście i ujętym uszatą profilowaną opaską; po bokach wejścia dwie nisze na posągi ujęte opaskami z kluczami, powyżej trzy kwadratowe otwory okienne w profilowanych obramieniach. Boczne ściany nawy dzielone pilastrami, pomiędzy nimi okna w opaskach i poniżej ramowe płyciny: narożniki nawy i prezbiterium boniowane, wokół kościoła wydatny okap. We wschodniej ścianie prezbiterium okulus. Dachy dwuspadowe, nad prezbiterium niższy, oba kryte blachą.

W nowszym ołtarzu głównym obraz Ukrzyżowania z Matką Boską Bolesną, św. Janem Ewangelistą i Marią Magdaleną z pierwszej połowy XIX w. W 2018r. ołtarz główny został gruntownie odnowiony i  ujednolicony kolorystycznie, położono nowe złocenia, wykonano nową aranżacje ołtarza dodając w zwieńczeniu ołtarza gołębicę Ducha Świętego w glorii, a tabernakulum zostało przyozdobione tronem. Ołtarz boczny lewy z pierwszej połowy XIX w. klasycyzujący, przyścienny, jednokondygnacyjny wpisany do rejestru zabytków. Pradella w formie cokołu z płycinami w których są pojedyncze motywy roślinne. W centrum retabulum nowy obraz Serca Jezusowego z 2016r., ujęty toskańskimi, kanelowanymi pilastrami z palmetami na szyjkach. Pilastry dźwigają pełne belkowanie i stanowiący zwieńczenie fronton. Antepedium nowe z 2016r z symbolem IHS. Ołtarz boczny prawy wykonany w 2016 na wzór ołtarza Serca Jezusowego w pracowni Adama Pragłowksiego  Konserwatora Dzieł Sztuki. W centrum retabulum nowy obraz Serca Maryi. Oba obrazy do ołtarzy bocznych namalował w 2016r Czesław Kołysko.  Antepedium z symbolem Maryi.

W nawie i prezbiterium obraz: Zwiastowania NMP, Narodzenie, Wskrzeszenie córki Jaira, Spotkanie z Samarytanką, Spotkanie z jawnogrzesznicą, Wypędzenie przekupniów ze świątyni, Zmartwychwstanie i jeden z niezidentyfikowanym świętym. Krucyfiks z pierwszej połowy XIX w. z czasem odnawiany i wówczas częściowo zniszczony. Kielich późnobarokowy z XVIII w. Pacyfikał z przełomu XVIII/XIX w. miedziany. Lichtarze: cztery większe i sześć mniejszych o charakterze późnobarokowym z datą 1862 i napisem Iwan. Dwa ornaty z tkanin z przełomu XVIII/XIX w. z tych jeden ze stułą; jeden ornat z tkaniny z pierwszej połowy XIX w. i jeden czerwony z tkaniny z XIX w. Kapa z tkaniny późnobarokowej ofiarowana w 1944r. z kościoła w Dzierążni. Stuła i dwa manipularze z tkaniny rokokowej.

Na chórze muzycznym organy piszczałkowe sprowadzone w 2011r. z kościoła w Stretton w Anglii. Nie odnaleziono informacji o budowniczym i pierwotnym datowaniu. W tamtejszym kościele pojawiły się w 1967 roku jako translokowane i przebudowane.

Organy mają 8 głosów, jeden manuał i pedał, stół gary wbudowany z przodu szafy organowej. Zakres klawiatury manuału C - f³ (56 klawiszy), pedału C1 - f (30 klawiszy). Występuje traktura mechaniczna, wiatrownica klapowo-zasuwowa, miech pływakowy nowy, zasilany elekrowentylatorem jednofazowym.

Dyspozycja:

Pedał:

1. Bourdon 16'

Manuał:

2. Open diapason 8'

3. Lieblich gedackt 8'

4. Principal 4'

5. Flute 4'

6. Twelfth 2⅔'

7. Fifteenth 2'

8. Spitz flute 2'

W 2013r. wewnątrz kościoła parafialnego zostały przeprowadzone prace remontowe i renowacyjne, a w następnych latach kolejne prace przy kościele.

Zerwano podłogę drewnianą i ułożono kamienną posadzkę. Posadzka została ułożona w karo z kamienia 30cm x 30cm x 2 cm Bolechowice (ciemny) i Morawica (jasny). Do ułożenia całej posadzki zużyto 893 szt. Bolechowic oraz 897 szt. Morawicy. W sumie położono 1790 płytek. W pasie procesyjnym ułożono 144 szt. Bolechowic i tyleż samo Morawicy. Łączna waga położonego kamienia to ponad 11 ton. Dla upamiętnienia Roku Wiary w pasie procesyjnym umieszczono napis: ANNUS FIDEI 2013

Aby zabezpieczyć kościół przed wilgocią została zrobiona izolacja pionowa fundamentów  wewnątrz świątyni na głębokość 1m i dokonano iniekcji krystalicznej celem zrobienia izolacji poziomej. Otwory były wiercone na głębokość 60 cm od wewnątrz i z zewnątrz kościoła w odstępach co 12cm. W sumie wewnątrz świątyni wykonano 600 otworów a na zewnątrz 800 – łącznie z kolumnami toskańskimi. Aby wzmocnić popękaną konstrukcję murów zastosowano zszywanie prętami HeliBar.

W kościele zostało zastosowane elektryczne ogrzewanie podłogowe. Moc grzewcza podłogi to 23kW. Aby otrzymać taką moc ułożono 1258mb. kabla grzejnego.

Wnętrze świątyni zostało pomalowane na biało, natomiast kolumny i filary oraz gzyms na piaskowo. Po lewej stronie w ścianie umieszczono cegłę z symbolem budowniczego świątyni i właściciela Żulic Wincentego Makomaskiego. W związku z innym układem ołtarzy bocznych w kościele, zostały zamalowane postacie świętych Ewangelistów oraz Piotra i Pawła.

Pod koniec 2015r. została wymieniona cała stolarka okienna w kościele. Nowe okna są wykonane z dębu z szybą zespoloną.

W czerwcu 2018r zaczął się ostatni etap prac konserwatorskich przy naszym kościele parafialnym na zewnątrz. Zostały wzmocnione i zabezpieczone ściany kościoła na których pojawiły się pęknięcia i została wykonana renowacja fundamentów z zewnątrz świątyni,  polegająca na osuszaniu i izolacji pionowej fundamentów kościoła parafialnego. To działanie zamyka prace konserwatorskie, i remontowo budowlane naszej świątyni.

W 2019r. w połowie listopada została wykonana kanalizacja deszczowa  ze studnią chłonną przy naszym kościele parafialnym aby odprowadzić wodę deszczową z dachu kościoła i nie dopuścić do zawilgocenia świątyni.

Zaraz po Świętach Wielkanocnych w 2020r. zgodnie z Programem Prac Porządkowania Terenu Cmentarza Kościelnego został zniwelowany teren wokół świątyni i położony chodnik 2,5 m szeroki z betonowych płyt chodnikowych 50x50x7 o łącznej powierzchni 360 m2. Ponadto została wykonana także opaska wokół budynku kościoła i wyremontowano istniejące otwory wentylujące pomieszczenia kryptowe oraz zamocowano w nich żeliwne kratki wentylacyjne.

22 września 2020r. w Sali Kolumnowej Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego. Decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ks. Andrzej Bastrzyk - proboszcz parafii Żulice, został wyróżniony odznaką „Za opiekę nad zabytkami”. Wręczenie odznaki odbyło się w trakcie Uroczystości Wręczenia Nagrody „ Laur Konserwatorski 2020”.

Obok kościoła parafialnego od strony głównego wejścia dzwonnica, murowana, z 2000r., a w niej trzy dzwony. Największy na pamiątkę beatyfikacji o. Maksymiliana Marii Kolbego, drugi średni na pamiątkę nawiedzenia Matki Bożej i trzeci najmniejszy ku czci Św. Stanisława.

Od strony wschodniej kościoła trzy pomniki:

· Ks. Kard. Stefana Wyszyńskiego,

· Dominikanina o. Jacka Misiuty pochodzącego z Dutrowa, który został zamordowany w Czortkowie w 1941r.

· oraz bł. Jana Pawła II.

Inne obiekty sakralne istniejące na terenie parafii:

Kościół filialny p.w. Matki Bożej Królowej Polski w Telatynie, murowany z cegły, kryty blachą, z lat: 1990 - 91, poświęcony 24 listopada 1991r., przez bpa Piotra Hemperka.

Figury przydrożne:

1. Dwie figury kamienne z pierwszej połowy XIX wieku. Na klasycystycznych postumentach rzeźby NMP Niepokalanie Poczętej  (z  głową odtrąconą w  1944r. przez UPA, odtworzoną w 1972r.) i figura św. Jana Nepomucena.

2.   Stary krzyż kamienny na nieistniejącym już cmentarzu grzebalnym, na którym częściowo jest boisko szkolne, częściowo zaś plac przed blokami Spółdzielni w Żulicach.

Cmentarze:

¨ Cmentarz rzymskokatolicki w Żulicach, dawniej greckokatolicki i prawosławny, czynny, założony prawdopodobnie w drugiej połowie XIX w. w kształcie czworoboku o pow. 0,5 ha, podzielony na kwatery, ogrodzony metalowymi przęsłami na podmurowaniu przy słupach z cegły

¨ Cmentarz prawosławny, dawniej greckokatolicki w Dutrowie, nieczynny, założony w pierwszej połowie XIX w. czynny do II Wojny Światowej, w kształcie czworoboku o pow. 0,175 ha, bez podziału na kwatery, ogrodzony metalową siatką i bramą przy metalowych słupach

¨ Cmentarz prawosławny, dawniej greckokatolicki w Telatynie, nieczynny, założony w XIX w., użytkowany do końca II Wojny Światowej, zamknięty w 1954r. w kształcie czworoboku o pow. 0,64 ha, ogrodzony metalową siatką.

Księgi metrykalne:

- Księga chrztów od 1964r.

- Księga małżeństw od 1967r.

- Księga zmarłych od 1967r.

- Kronika parafialna od 1976r.

Lista proboszczów:

1. Ks. Wacław Romanek (1972-1977)

    +19.09.2004r. (Wrzelowiec)

2. Ks. Jan Krupiński (1977-1995)

   +14.07.2000r. (Parczew)

3. Ks. Edward Proc (1996-1998)

   +11.05.1998r. (Żulice)

4. Ks. Franciszek Anyszkiewicz (1998-2000)

   +1.01.2001r. (Uchanie)

5. Ks. Władysław Bącal (2001-2009)

   +10.02.2010r. (Gościeradów)

6. Ks. mgr Andrzej Bastrzyk od 2009r. (jeszcze żyje☺) 

Powołania z terenu parafii:

1. SŁUGA BOŻY – O. Jacek Misiuta z Dutrowa – Dominikanin. (1909 – 1941). Był proboszczem w Czortkowie nad Seretem na  Ukrainie. Proces beatyfikacyjny na poziomie Diecezjalnym rozpoczął się 18 listopada 2006r. w Katedrze Lwowskiej pod przewodnictwem Ks. Kardynała Mariana Jaworskiego.

2. Ojciec Zdzisław Pikuła SDB z Dutrowa. Pracuje w Woronianach na Białorusi.

3. Ojciec Faustyn Zygmunt Sapiecha z Telatyna, OFM Panewniki-Katowice– wyświęcony w 2009r.

Siostry zakonne:

1. Siostra Krystyna Budzyńska z Telatyna – Zgromadzenie Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej. (+2024r.) 

2. Siostra Czesława Powęska z Dutrowa - Franciszkanka Rodziny  Marii. Pracuje w  Wieleniu nad Notecią

3. Siostra Monika Kargol z Telatyna - Zgromadzenie Sióstr Służek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanej - Misjonarka.

Księża pochowani na miejscowym cmentarzu:

+ Ks. Edward Proc (+11.05.1998)